Λόγοι 63-80 (Περί τύχης Α΄-Γ΄, Περί δόξης Α΄-Γ΄, Περί φιλοσοφίας, Περί φιλοσόφου, Περί του σχήματος, Περί πίστεως, Περί απιστίας, Περί νόμου, Περί έθους, Περί φθόνου, Περί πλούτου, Των εν Κιλικία Περί ελευθερίας), Κόμης εγκώμιον, Επιστολαί, Αποσπάσματα

Περιγραφή

Ο ρήτορας-πολιτικός, σοφιστής και φιλόσοφος Δίων, ο επονομαζόμενος Προυσαεύς ή Χρυσόστομος (αρχαιοελληνική προσωνυμία που δήλωνε τον έχοντα «χρυσό στόμα», δηλαδή τον δεινό ρήτορα), έζησε μεταξύ 40-120 μ.Χ.

Οι 80 περίπου σωζόμενοι λόγοι του, μερικοί από τους οποίους αποτελούν λαμπρά δείγματα της τέχνης του λόγου, ασχολούνται με διάφορα θέματα της φιλοσοφίας και της ηθικής, της μυθολογίας και της λογοτεχνίας, της πολιτικής και της καθημερινής ζωής. Όντας εξαιρετικά δείγματα της άνθησης των ελληνικών γραμμάτων κατά την περίοδο της Δεύτερης Σοφιστικής, αποκαλύπτουν τον γόνιμο συνδυασμό των στοιχείων του ρήτορα-πολιτικού, του σοφιστή και του Κυνικού και Στωικού φιλοσόφου που συναποτελούσαν την προσωπικότητα του Δίωνα.

Ο τόμος περιλαμβάνει: 

Περί τύχης Α΄-Γ΄: Σειρά τριών λό­γων που α­σχο­λού­νται με το θέ­μα της τύ­χης. Οι δύο πρώτοι αποτελούν εγκώμια της τύχης, ενώ ο τρίτος σκοπό έχει να κα­τα­δεί­ξει τον πα­ρα­λο­γι­σμό των αν­θρώ­πι­νων α­ντι­λή­ψε­ων γι’ αυ­τήν.

Περί δόξης Α΄: Στον λό­γο αυ­τό ο Δί­ων α­να­φέ­ρε­ται στη μα­ταιό­τη­τα της δό­ξας, την ο­ποί­α πα­ρου­σιά­ζει ως έ­να πράγ­μα ό­χι μό­νο ε­ντε­λώς ε­φή­με­ρο και α­νώ­φε­λο, αλ­λά και με­ρι­κές φο­ρές βλα­βε­ρό και ψυ­χο­φθό­ρο.

Περί δόξης Β΄: Στον λόγο αυτό ο Δίων αποδεικνύει ότι η δό­ξα ως υ­πό­λη­ψη και ε­κτί­μη­ση α­πό το πλή­θος εί­ναι έα­να­ξιό­πι­στο μέ­σο για να κρί­νου­με με βά­ση αυ­τό τον ε­αυ­τό μας.

Περί δόξης Γ΄: Στον σύ­ντο­μο αυ­τό λό­γο η λέ­ξη δό­ξα έ­χει την έν­νοια της γνώ­μης, της ά­πο­ψης που έ­χει ο άν­θρω­πος για τα πράγ­μα­τα, ά­πο­ψη που τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φο­ρές εί­ναι ε­σφαλ­μέ­νη. Η δό­ξα α­ντι­πα­ρα­τί­θε­ται στην αλη­θι­νή γνώ­ση του κα­λού και του κα­κού και α­πορ­ρί­πτε­ται ως κρι­τή­ριο για τον ο­ρι­σμό των στό­χων στη ζω­ή του αν­θρώ­που.

Περί αρετής: Ο λό­γος αυ­τός έ­χει ως θέ­μα του την πρα­κτι­κή ση­μα­σί­α της α­ρε­τής στην κα­θη­με­ρι­νή ζω­ή του αν­θρώ­που και την ευ­τυ­χί­α που η α­ρε­τή με τις τέσσερις μορφές της (φρόνηση, εγκράτεια, δικαιοσύνη, αν­δρεία) ε­ξα­σφα­λί­ζει στον άν­θρω­πο.
Περί φιλοσοφίας: Ο λό­γος αυ­τός προ­σπα­θεί να δεί­ξει τη δια­φο­ρά α­νά­με­σα στους α­λη­θι­νούς φι­λο­σό­φους, που ε­φαρ­μό­ζουν στην πρά­ξη τον φι­λο­σο­φι­κό τρό­πο ζω­ής, και στους ψευ­το­φι­λό­σο­φους, που ι­σχυ­ρί­ζο­νται ό­τι εί­ναι φι­λό­σο­φοι, αλ­λά στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ζουν μια ζω­ή πα­ρα­δο­μέ­νη στις α­πο­λαύ­σεις.
Περί φιλοσόφου: Στον λό­γο αυ­τό ο Δί­ων ε­ξε­τά­ζει την ά­πο­ψη που εκ­φρά­ζουν ο­ρι­σμέ­νοι ό­τι ο φι­λό­σο­φος πρέ­πει να εί­ναι ξε­χω­ρι­στός και α­ξιο­θαύ­μα­στος σε ό­λα.
Περί του σχήματος: Ο λό­γος αυ­τός α­σχο­λεί­ται με το σχμα, δη­λα­δή την τυ­πι­κή ε­ξω­τε­ρι­κή εμ­φά­νι­ση των φι­λο­σό­φων.
Περί πίστεως: Στον λόγο αυτό ο φι­λό­σο­φος ε­πι­ση­μαί­νει τους κιν­δύ­νους α­πό την α­νά­λη­ψη ευ­θυ­νών, φέρ­νο­ντας ο­ρι­σμέ­να α­πό τα πιο γνω­στά πα­ρα­δείγ­μα­τα της μυ­θο­λο­γί­ας και της ι­στο­ρί­ας.
Περί απιστίας: Με τον λό­γο αυ­τό ο Δί­ω­νας προ­σπα­θεί να δεί­ξει τους κιν­δύ­νους που ε­νέ­χει το να ε­μπι­στεύ­ε­ται κα­νείς τους αν­θρώ­πους, οι ο­ποί­οι εί­ναι πά­ντο­τε ε­πιρ­ρε­πείς στην κα­κί­α.
Περί νόμου: Εγκώμιο του νόμου.

Περί έθους: Εγκώμιο του εθίμου. Ο ε­γκω­μια­σμός ε­δώ γίνεται μέ­σω της σύ­γκρι­σης του ε­θί­μου με τον γρα­πτό νό­μο και μέ­σω της α­νά­δει­ξης της υ­πε­ρο­χής του πρώ­του.

Περί φθόνου: Φιλοσοφικός διάλογος με θέμα τον φθόνο.

Περί πλούτου: Στον λό­γο αυ­τό ο Δί­ων εκ­φρά­ζει την ά­πο­ψη ό­τι ο πλού­τος δεν έ­χει κα­μί­α ω­φέ­λεια για τις πό­λεις, κα­θώς δεν κα­θι­στά τους πο­λί­τες πραγ­μα­τι­κά ευ­τυ­χι­σμέ­νους, αλ­λά α­ντι­θέ­τως τους ευ­τε­λί­ζει, αυ­ξά­νο­ντας τη μα­ταιο­δο­ξί­α και την έ­κλυ­σή τους, κα­θώς και την ε­ξάρ­τη­σή τους α­πό άλ­λα έ­θνη και λα­ούς, στους ο­ποί­ους πρέ­πει να πλη­ρώ­νουν με­γά­λα χρη­μα­τι­κά πο­σά δί­κην φό­ρου για τη α­γο­ρά ε­ξω­τι­κών προ­ϊ­ό­ντων. Ο α­λη­θι­νός πλούτος μιας πό­λης έ­γκει­ται στην α­ρε­τή των νό­μων, τη χρη­στό­τη­τα των πο­λι­τών και τη με­τριο­πά­θεια των αρ­χό­ντων της.

Των εν Κιλικία περί ελευθερίας: Το θέ­μα του λό­γου εί­ναι η πραγ­μα­τι­κή ε­λευ­θε­ρί­α την ο­ποί­α α­πο­λαμ­βά­νει μό­νο ο σο­φός άν­θρω­πος, ε­λευ­θε­ρί­α α­πό τα πά­θη, τις η­δο­νές και ό­λες τις τα­πει­νές ε­πι­διώ­ξεις των ά­φρο­νων ανθρώ­πων.

Κόμης εγκώμιον: Σοφιστικός επιδεικτικός ρητορικός λόγος που αποτελεί ένα ε­γκώ­μιο των μαλ­λιών και της πε­ρι­ποί­η­σής τους.

Επιστολές: Σύντομες επιστολές του φιλοσόφου απευθυνόμενες σε πρόσωπα της εποχής του.

Αποσπάσματα: Αποσπάσματα από χαμένα έργα του Δίωνα.

Ο τόμος περιλαμβάνει αρχαίο κείμενο, νεοελληνική μετάφραση και σχολιασμό.