Δελφικά Παραγγέλματα: 147 φράσεις σοφίας από το Μαντείο των Δελφών

Το βιβλίο του Βαγγέλη Παπαδήμα Οι ειδοί του Μαρτίου, ένα διήγημα που συνδυάζει το αφήγημα με την αυτοβελτίωση και ένα ιδιότυπο μάθημα πωλήσεων, δομείται γύρω από μερικά από τα πιο γνωστά δελφικά παραγγέλματα:

Γονεῖς αἰδοῦ, Σοφοῖς χρῶ, Παιδείας ἀντέχου, Θυμοῦ κράτει, Γῆρας προσδέχου, και άλλα.

Στις Ειδούς του Μαρτίου, δύο άνδρες, ο Λευτέρης και ο Δημήτρης, αφηγούνται ο καθένας την ιστορία τους, μια ιστορία όπου η επαγγελματική και η προσωπική ζωή πλέκονται οδηγώντας σε ένα κομβικό σημείο και για τους δύο.

Το διήγημα του Παπαδήμα δεν έχει κεφάλαια – τα δελφικά παραγγέλματα είναι αυτά που λειτουργούν κατά κάποιον τρόπο σαν τίτλοι  γύρω από τους οποίους αναπτύσσεται η σκέψη των δύο πρωταγωνιστών.

Σύμφωνα με τη λαϊκή πεποίθηση, τα δελφικά παραγγέλματα είχαν παραδοθεί από τον Απόλλωνα στην Πυθία, είχαν επομένως θεϊκή προέλευση.

Κατά τον Πλάτωνα (Πρωταγόρας), τα δελφικά παραγγέλματα ήταν αφιέρωμα των 7 σοφών στο Μαντείο των Δελφών. Στους επτά σοφούς είθισται να συγκαταλέγονται ο Θαλής ο Μιλήσιος,  ο Πιττακός ο Μυτιληναίος, ο Βίας ο Πριηνεύς, ο Σόλων ο Αθηναίος, ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος, ο Περίανδρος ο Κορίνθιος και ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος. Την ίδια άποψη για την προέλευση των παραγγελμάτων υιοθετούν ο Διογένης Λαέρτιος και ο Στοβαίος.

Σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν την προέλευση των παραγγελμάτων ασαφή – πιθανότατα ήταν λαϊκές παροιμίες που αποδόθηκαν αργότερα στους επτά σοφούς.  Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρχαίες γραπτές μαρτυρίες που να τεκμηριώνουν αυτή την άποψη.

Σε μια στήλη του πρόναου βρίσκονταν χαραγμένα δύο παραγγέλματα, εκατέρωθεν ενός “Ε” (για τη σημασία του οποίου ο Πλούταρχος έχει γράψει την πραγματεία “Περί του ει του εν Δελφοίς“), τα οποία θεωρούνται ως τα πιο σημαντικά:

• Γνῶθι σεαυτόν, δηλαδή γνώριζε τον εαυτό σου.

• Μηδέν ἄγαν, δηλαδή απόφευγε την υπερβολή.

Τα υπόλοιπα βρίσκονταν χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του ναού, γύρω από την πύλη του, ή στο περιστύλιο, στα πλευρά του ναού.